"We staan naast elkaar om dierenwelzijn te verbeteren"

Verbeterstappen

Het werkveld waarin de NVWA toezicht houdt op dierenwelzijn is breed. "Dat zijn bedrijven die dieren houden, maar we kijken ook naar het transport van levende dieren. Daarnaast houden we in slachthuizen toezicht op het doden van dieren", legt Pollaris uit.

In 2020 zijn er veel stappen gezet om het dierenwelzijn verder te verbeteren. Zo is er inmiddels bij alle 48 grote roodvlees en pluimveeslachthuizen het cameratoezicht geïmplementeerd, en bij ongeveer de helft van de 169 middelgrote en kleine slachthuizen.

Door de inzet van verscherpt toezicht is het aantal bedrijven met landbouwhuisdieren dat structureel de regels niet naleeft verlaagd. Een ander groot onderwerp in 2020 was hittestress. Bij slachthuizen en lange afstandstransporten van levende dieren zijn veel verbeterstappen genomen. Denk dan aan temperatuurcontroles in de vrachtwagens tijdens extreem hete periodes in de zomer en het plaatsen van ventilatoren.

Maatschappelijke aandacht

De maatschappelijke aandacht en het bewustzijn over dierenwelzijn neemt toe. "Dat zie je bijvoorbeeld terug bij een onderwerp als hittestress. In 2020 was het een periode extreem heet. Veel media en dierenwelzijnsorganisaties hadden aandacht voor dit onderwerp. Ook intern bij de NVWA had het prioriteit", vertelt toezichthoudend dierenarts Charissa Hinkert. "We werden op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen en kregen op tijd berichten over wanneer er warmere dagen aankwamen en hoe we daar mee omgaan." "Ook heeft minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit besloten dat het verboden is om vee te vervoeren als het warmer is dan 35 graden, tenzij het een geconditioneerde wagen betreft met actieve koeling", vult Pollaris aan.

Dierenartsen van de NVWA houden bij extreme temperaturen extra toezicht op het dierenwelzijn. Hinkert werkt bij een pluimveeslachterij en samen met het bedrijf is er hard gewerkt om hittestress te voorkomen. "Samen met de sector hebben we plannen gemaakt om het welzijn van de dieren in extreem warme perioden te verbeteren. Denk aan kortere reisafstanden, een extra ventilatorwagen mee voor tijdens het laden, het verplaatsen van slachtdata, minder kuikens per lade en het koelen van het dak."

Kritiek

Ondanks de verbeterstappen die er worden gemaakt, is er ook kritiek op de NVWA. “Dan wordt er vaak gezegd dat we te weinig of niets doen om dierenwelzijn te verbeteren”, vertelt Hinkert. Dat frustreert haar. "Ik heb bewust gekozen om voor de NVWA te werken. We leven samen én met dieren. Ze zijn afhankelijk van ons. Als dierenarts kan ik als geen ander inschatten wat dieren nodig hebben. Daarom ben ik er ook trots op dat ik in mijn rol als dierenarts bij een slachthuis kan bijdragen aan dierenwelzijn."

Het valt Pollaris op dat de NVWA soms wel heel makkelijk verantwoordelijk wordt gehouden als dierenwelzijn in het geding is. "Het bedrijf is primair verantwoordelijk voor dierenwelzijn. Wij houden toezicht en grijpen in als we overtredingen zien. Als er honderdduizenden kippen sterven voor aankomst bij het slachthuis, dan is de exploitant daar verantwoordelijk voor, niet de NVWA."

"Dat betekent dus ook dat we vaker moeten uitleggen wat we doen, maar ook wat we niet kunnen doen. Juridisch zijn er vaak beperkingen waardoor we niet altijd kunnen optreden zoals we willen. Bovendien hebben we niet de capaciteit om altijd en overal aanwezig te zijn. Alleen in Nederland worden er jaarlijks meer dan 600 miljoen dieren geslacht. We moeten keuzes maken", legt Pollaris uit. "En daarbij focussen we op de grootste risico’s. Dat geldt niet alleen voor onze controles op dierenwelzijn, maar ook voor voedselveiligheid en diergezondheid."

Sleutelwoord is samenwerken

Pollaris zit met enige regelmaat aan tafel met de sector, maar ook met niet-gouvernementele organisaties (ngo's) als Eyes on Animals en Wakker Dier. "Het is belangrijk om te kijken waar we elkaar kunnen vinden. Illegaal stallen binnendringen om daar misstanden aan het licht te brengen is een manier, maar ik geloof meer in samenwerking. We hebben dezelfde doelstelling, namelijk het verbeteren van het dierenwelzijn, en kunnen dit versterken door elkaar beter te informeren en acties op elkaar af te stemmen. Als je op oorlogspad gaat, bereik je niks."

Anonieme video's die worden gedeeld in de media en online helpen het toezicht niet. "We kunnen er weinig mee in het kader van een juridische vervolging. Foto's of filmpjes kunnen afgrijselijke beelden laten zien, maar zonder de nodige concrete bewijzen over de eigenaar van de dieren, overtreders, tijdstip en omstandigheden, is er geen basis voor juridische vervolging. De geringste twijfel is voor een rechter voldoende om een zaak af te wijzen", legt Pollaris uit.

Hinkert is het daarmee eens. "Bij de NVWA is er veel kennis en ervaring om dierenleed te herkennen. Wat betreft dierenwelzijn kun je op de NVWA rekenen. We zijn daarbij wel gebonden aan wetten en regels. Dus om een zaak voor de rechter te krijgen is bewijs nodig. Als we meer delen, dan komen we verder. Uiteindelijk staan we niet tegenover elkaar, maar naast elkaar."

Consumentenmeldingen

Van de 25.219 meldingen die de NVWA in totaal in 2020 ontving, waren er 14.822 van consumenten.

2.810 consumentenmeldingen gingen over het welzijn van landbouwhuisdieren. Net als voorgaande jaren is dit het onderwerp waarover de NVWA de meeste meldingen krijgt.